(Een aangemeerd meetstation op een rivier.) BART KUIJPERS: Vandaag ben ik in Zuid-Limburg, waar de Maas vanuit België ons land binnenstroomt. Hier ligt een drijvend laboratorium waar Rijkswaterstaat de waterkwaliteit van de Maas meet. Een piepklein beestje helpt ons daarbij. De watervlo. Waterkwaliteit meten met watervlooien, maar... hoe dan?! (De titel #HoeDan?! verschijnt in flashy kleuren. Bart leest een infobord over het meetstation en gaat aan boord.) EEN STEVIGE JINGLE GAAT OVER IN STEVIGE MUZIEK De Maas is een van de grootste drinkwatervoorzieningen van ons land. Het is daarom erg belangrijk om de waterkwaliteit goed in de gaten te houden. Als het water te vervuild is, kan er geen drinkwater meer van worden gemaakt. (Bart staat bij een pomp van het meetstation en tikt erop.) DE STEVIGE MUZIEK SPEELT VERDER Deze grote gele rakker zuigt het water het laboratorium in. Daar wordt het gefilterd en gemeten, en dat gebeurt 24 uur per dag. DE STEVIGE MUZIEK SPEELT VERDER (Hij stapt weg van de pomp en trekt nu een metalen emmer vol water uit de Maas omhoog.) Nou, ik ben wel benieuwd wat hier allemaal in zit. DE STEVIGE MUZIEK SPEELT VERDER (Met z'n gevulde emmer in de hand kijkt Bart door het ronde raam van een houten deur. Hij stapt een lab binnen, waar een gerobotiseerd apparaat de waterkwaliteit analyseert.) LEVENDIGE MUZIEK Zo, dit is het organisch lab en... Kim, we gaan het water samen meten. KIM DE RUYTER: Ja, da's goed. (Bart trekt een witte labjas aan.) Dan mag je dit even vullen met water, zodat we het luchtdicht kunnen meten. Dus zorg dat er geen luchtbellen in zitten. Tevreden? -Ja, perfect. Dan mag je hem daar in de meetcel zetten. (Het buisje gaat in de meetcel.) BART: Kim, wat meten we hier nu? KIM: Hier meten we de vluchtige stoffen, zoals aceton. En dat komt wel eens voor door lozingen of ongevallen door de chemische industrie. (Het monster wordt geanalyseerd.) En wat zijn nu de resultaten? Nou, ik zie dat de di-isopropylether vrij hoog is. Zo, da's een goeie voor Scrabble. Maar is dat dan erg? Of... KIM: We hebben vanmorgen ook al gezien dat hij hoger was, dus we hebben alle betrokken instanties gemaild. BART: Oké. Dus het kan zijn dat drinkwaterbedrijven nu al een innamestop van Maaswater hebben. Ja, dat zou kunnen. -Oké, en hoe vaak gebeurt dat eigenlijk? Nou, vorig jaar hadden we 182 dagen een innamestop. Dat is vaak, dat is bijna de helft van het jaar. Ja, dat is heel veel. OPGEWEKTE MUZIEK (Beeldtekst: Tijdens langere stops maken drinkwaterbedrijven gebruik van reserves of grondwater.) Met deze ijzeren schijf meten we de doorzichtigheid van het water. En hoe langer ik die zes gaten in de schijf blijf zien, hoe helderder het water. En ik kan wel zeggen, vandaag is het hier knap helder. (Beeldtekst: Actuele meetresultaten zijn te bekijken op aqualarm.nl.) Ah, kijk, daar zijn ze, de watervlooien. En hoe kun je nou zien of het water vervuild is aan die vlooien? KIM: Dat zie je aan het gedrag van de watervlooien. Ze gaan sneller bewegen of juist langzaam bewegen en in het ergste geval gaan ze dood. (Een computerscherm vertoont de bewegende watervlooien. Kim opent een deur.) DRUKKE MUZIEK Zo, wat is dit dan? Dit is het voer voor de Daphnia's oftewel watervlooien. Oké ja, ik zou ze ook wel willen voeren eigenlijk. Dan gaan we dat doen. VROLIJKE MUZIEK (Bart vult een pipet met groen vloeibaar voer. Dat spuit hij daarna in een glazen pot met watervlooien. Die happen naar het voer en zwemmen kriskras door elkaar. Bart en Kim verschijnen op het dek van het meetstation Maas-Eijsden.) RUSTIGE MUZIEK Nou Kim, gaaf werk doen jullie hier. Heel mooi. Ik hoorde zelfs dat jullie laatst een vervuiler hebben opgespoord. Klopt. We hebben samen met de Belgische collega's inderdaad extra monsters genomen en daardoor hebben we een Belgisch bedrijf opgespoord en die hebben maatregelen moeten nemen. Kijk. Mooi werk, daar mag je trots op zijn. Zeker weten. -Yes. Hé, en heb jij nou nog vragen? Stel ze in de comments. Tot de volgende aflevering van HoeDan?! Later. (De titel #HoeDan?! verschijnt in flashy kleuren op een groenblauwe achtergrond. Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Rijkswaterstaat. Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Het beeld wordt geel met wit. Beeldtekst: Meer informatie? Kijk op rijkswaterstaat.nl. Een productie van Rijkswaterstaat. Copyright 2022.) DE STEVIGE JINGLE EBT WEG
Monitoring (Aqualarm)
Aqualarm is een systeem waarmee de waterkwaliteit van de Rijn en de Maas in Lobith en Eijsden wordt bepaald. Aqualarm bevat inwinninggegevens, meetgegevens en alarmmeldingen.
Rijkswaterstaat bewaakt de kwaliteit van rivierwater. Dit is belangrijk vanuit het oogpunt van de volksgezondheid. Bovendien is een goede waterkwaliteit een van de voorwaarden voor een goed ecosysteem.
Achter de schermen bij een coördinator waterkwaliteitsbewaking
Op een drijvend laboratorium bij Eijsden bewaken we 24 uur per dag, 7 dagen in de week de waterkwaliteit van de Maas. Hier controleert de coördinator waterkwaliteitsbewaking onder meer of het rivierwater van hoge kwaliteit is, zodat drinkwaterbedrijven er schoon drinkwater van kunnen maken.
Waterkwaliteit meten met watervlooien? | #HOEDAN?!
Alarmmelding
In overleg met drinkwaterproducenten en de Hoofdinspectie voor de Volksgezondheid heeft Rijkswaterstaat voor alle gemeten verontreinigende stoffen signalerings- en alarmeringswaarden vastgesteld. Als er sprake is van overschrijding van deze waarden, meldt Aqualarm dit aan de betrokken instanties, zoals waterbeheerders en drinkwaterproducenten. Het alarm blijft in werking tot de ontvangst van de melding is bevestigd.
Alarmwaarden
Er wordt een alarmmelding uitgegeven als er voor bepaalde factoren een te hoge of te lage waarde wordt geconstateerd. Deze alarmwaarden worden jaarlijks vastgesteld.
24/7
Voor de begeleiding en advisering bij deze incidentele verontreinigingen heeft Rijkswaterstaat een groep deskundigen die 24 uur per dag paraat is. Op de meetstations Lobith en Eijsden zijn weekend- en beschikbaarheidsdiensten ingesteld.
Verontreiniging
In rivierwater zijn tal van verontreinigende stoffen aanwezig die in hogere concentraties schadelijk zijn voor mens en milieu. Stoffen hebben verschillende chemische en fysische eigenschappen, daardoor verschilt de mate waarin stoffen in opgeloste of in geadsorbeerde vorm in oppervlaktewater voorkomen.
Op de meetstations Lobith en Eijsden wordt alleen het opgeloste deel van de verontreinigende stof bepaald. Uit oogpunt van drinkwaterbereiding zijn dit de belangrijkste. Moderne bestrijdingsmiddelen die bij de drinkwaterbereiding moeilijk zijn te verwijderen, behoren tot deze categorie. Met de huidige meetsystemen kunnen enkele honderden stoffen worden waargenomen.
Meetlocaties
Aqualarm wordt gevoed door meetgegevens van Rijkswaterstaat en het Duitse LANUV. De metingen vinden plaats op drie meetlocaties:
Meetsystemen
De metingen van de waterkwaliteit vinden plaats op 3 meetlocaties: Lobith, Eijsden en Bimmen. Elk station beschikt over een aantal meetsystemen waarmee de kwaliteit en de samenstelling van het water gecontroleerd kan worden. Meer informatie hierover vindt u op Informatiepunt Leefomgeving.
Vragen?
Wilt u meer informatie over de gepresenteerde meetgegevens? Vul ons contactformulier in.