(Een animatie. Beeldtitel: O, zit dat zo! Een vogel vliegt over water. Voice-over:) RUSTIGE MUZIEK VOICE-OVER: Ah, de visdief. Deze beschermde vogel komt... (Vissen verdwijnen.) Wacht even, wat is hier aan de hand? O, een dam. Ja, die houdt natuurlijk al dat water tegen maar het blokkeert ook de doorgang voor het leven hier. (Vissen aan weerszijden van de dam.) Kijk, in de natuur zwemmen trekvissen van zout naar zoet water en andersom. Maar ook tussen rivieren en meren is deze doorstroom heel belangrijk. (Wegwijzers onder water.) Als dat niet meer kan, verliezen we niet alleen een hoop vis maar ook dieren die daarvan afhankelijk zijn, en dat is niet de bedoeling. (De visdief vervaagt.) Daarom leggen we op dit soort plekken steeds vaker vispassages aan een soort vistunnels. En daar verderop, daar zetten we af en toe de sluizen op een kiertje. (Een vis zwemt onder een sluisdeur door.) Zo houden we de natuur in beweging, creëren we ruimte voor de dieren en genieten we zelf ook een beetje mee. (Op een uitkijkpunt staat een informatiebord over de zeeforel en de visdief. Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Rijkswaterstaat. Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Het beeld wordt geel met wit. Beeldtekst: Meer informatie? Kijk op www.rijkswaterstaat.nl/ruimbaanvoorvis. Een productie van Rijkswaterstaat. Copyright 2020.) DE RUSTIGE MUZIEK EBT WEG
Ruim baan voor vis
Vissen zijn een belangrijk onderdeel van schone, gezonde wateren. Dammen, stuwen, sluizen en gemalen zijn nodig om ons tegen overstromingen te beschermen. Tegelijk maken ze de wateren moeilijker bereikbaar voor vissen.
Om vissen een vrije doorgang te bieden, hebben Rijkswaterstaat en de waterschappen de afgelopen tientallen jaren in het hele land vispassages aangelegd. Zo kunnen vissen van het ene naar het andere water trekken. Ze kunnen zelfs via beken en rivieren de grens over naar Duitsland en België.
Op de kaart hieronder staan een aantal voorbeelden waar de vis rustig zijn trektocht kan vervolgen. Ook staan er voorbeelden van nevengeulen wat een goed verblijf is voor de vis.
Gezonde visstand
een goede visstand draagt bij aan en hoort bij een gezond ecosysteem in en rond de Nederlandse wateren
Ook op andere manieren dragen waterschappen en Rijkswaterstaat bij aan een gezonde visstand. Ze zorgen ervoor dat de wateren in Nederland een goed leefgebied vormen voor vissen. Verandering of verdwijning van leefgebieden komt soms ook voor door eerdere ingrepen. Samen nemen we maatregelen om dit te herstellen, bijvoorbeeld door stenen oevers te vervangen voor natuurvriendelijke oevers.
Een goede visstand draagt bij aan en hoort bij een gezond ecosysteem in en rond de Nederlandse wateren. Als voedsel zijn vissen van grote betekenis voor (overwinterende trek)vogels en andere viseters zoals de visotter.
In de podcast ‘Vissen zonder grenzen’ legt visexpert Margriet Schoor uit wat Rijkswaterstaat doet om de vissen te helpen.
Rijkswaterstaat podcastaflevering #18 Vissen zonder grenzen
Barrières passeerbaar maken voor vis
We maken het mogelijk om langs barrières te gaan door sluizen op een kier te zetten en we leggen vispassages aan. Zo proberen we de migratie van vis te bevorderen en trekvissen weer terug te brengen. Voor vissen hangt het van hun levensstadium af of zij zoet en zout water nodig hebben om te overleven. Denk aan paling/(glas)aal, spiering, zalm, zeeforel, bot, stekelbaars, fint, rivierprik en zeeprik.
Nationale Visroutekaart
We werken, met andere waterbeheerders, aan het verbeteren van vismigratie. Er gebeurt veel, maar we zijn er nog niet. Op de Nationale Visroutekaart vindt u een overzicht. Waar hebben we al vismigratievoorzieningen aangelegd? En waar zijn we dat nog van plan? Ook vindt u hier verhalen vanuit verschillende regio’s.
Hoe werken vispassages?
Vispassages zijn constructies in dammen of gemalen die ervoor zorgen dat migrerende vissoorten langs deze blokkades in waterwegen kunnen. Ze zorgen dat vissen het hoogteverschil kunnen overbruggen, voor afzwakking van de stroming of dat er simpelweg een opening is waardoor de trekkende vis kan zwemmen.
Ook zetten we sluizen speciaal voor de vissen af en toe open. Sluizen langs de kust van ons land, zoals de Afsluitdijk en de Haringvlietdijk zijn als het ware de ‘voordeur’ voor de vis. Via een kier in de sluis kan een vis uit zee naar het achterland zwemmen, of andersom.