Zoet-zoutovergangen
Zoet-zoutovergangen zijn te vinden op plaatsen waar zoet water in zout water stroomt. In een natuurlijk landschap is er in elke riviermonding aan de kust een geleidelijke overgang van zoet naar zout water.
Deze zoet-zoutovergangen fungeren als toegangspoort voor onder andere de zalm en de zeeforel, die zich in zoet water voortplanten. Door de aanleg van dammen en waterbouwkundige werken zijn de natuurlijke zoet-zoutovergangen in Nederland nagenoeg verdwenen.
Herstel
Sinds de jaren 90 besteedt Rijkswaterstaat veel aandacht aan het herstel van de zoute en brakke kustwateren in Nederland. Door herstel van de zoet-zoutovergangen verbetert op deze locaties de waterkwaliteit, wordt de biodiversiteit vergroot en wordt vismigratie weer mogelijk gemaakt.
Voor herstel van overgangen in regionale wateren maakt Rijkswaterstaat afspraken met regionale waterbeheerders. Ook internationaal is er aandacht voor de zoet-zoutovergangen. Zo worden zoet-zoutovergangen genoemd in de Europese Kaderrichtlijn Water en in de habitatrichtlijn.
Maatregelen
We nemen verschillende maatregelen om zoet-zoutovergangen te herstellen. Hierbij is de aandacht vooral gericht op het verbeteren van de migratiemogelijkheden voor trekvissen. Maatregelen zijn bijvoorbeeld de aanleg van vispassages en visvriendelijk spuibeheer bij sluiscomplexen.
Verzilting
Sommige herstelmaatregelen kunnen leiden tot verzilting. De kier in de Haringvlietsluizen maakt zoutindringing vanuit zee in het zoete Haringvliet mogelijk. Dit is positief voor de vismigratie maar heeft in sommige situaties ook effecten op gebruiksfuncties afhankelijk van de zoetwatervoorziening, zoals landbouw in omliggende polders.
Bij het herstellen van de zoet-zoutovergangen kunnen de belangen tussen landbouw, drinkwatervoorziening en natuur met elkaar in conflict komen. In het geval van het Haringvliet zijn een aantal functies (onder andere de drinkwatervoorziening) verplaatst om het kieren mogelijk te maken. Daarnaast zijn er duidelijke afspraken gemaakt tot waar het zoute water mag komen.
Schoon en voldoende zoetwater zit in de missie van Rijkswaterstaat en behoort tot de wettelijke waterbeheertaken onder de omgevingswet. Daarom wordt veel aandacht besteed aan de balans tussen het nemen van herstelmaatregelen voor de bevordering van de ecologische waarde van zoet-zout overgangen en maatregelen om ongewenste verzilting tegen te gaan of te beperken.