Duurzame peilboot op de Boven-Rijn en Waal
Duurzame contracten afsluiten om de CO2-doelstellingen te behalen. Dat is uitstekend gelukt met de nieuwe onderhoudscontracten voor het natte areaal in Oost-Nederland. ‘Met innovatieve toepassingen is de duurzaamheid gewaarborgd’, stelt Ronnie Koster, projectmanager onderhoud vaarwegen in Oost-Nederland.
‘Ik ben heel trots op het resultaat.’ Koster doelt dan op de duurzaamheidsdoelstelling van de nieuwe onderhoudscontracten van (de vaargeul) in rivieren en kanalen, waaronder kribben, oevers, bruggen en sluiscomplexen. ‘Vooraf hebben we goed nagedacht over wat echt belangrijk voor ons is in de onderhoudscontracten en dat is duurzaamheid.’
50% minder CO2-uitstoot
Rijkswaterstaat werkt hard mee aan de klimaatdoelstelling om in 2030 50% minder CO2 uit te stoten en in 2050 zelfs klimaatneutraal te werken. ‘Deze contracten lopen van 2021 tot en met 2026 met een mogelijke verlenging van 3 jaar, dan is het al 2029. Inzetten op duurzaamheid is dan een logische keus.’
Koster vertelt dat hijzelf, 2 collega’s en 2 studenten zich in 2019 aansloten bij Neerlands Diep, de academie voor publieke bouw- en infrastructuurprojecten. ‘Hier onderzochten we gedurende een half jaar hoe we het onderhoud aan vooral vaarwegen en kribben duurzamer konden uitvoeren. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat biobrandstof en ander materieel een groot duurzaamheidsverschil kunnen maken.’
Hoog ambitieniveau
Nu Rijkswaterstaat wist dat het duurzamer kón, werd dit in de aanbesteding meegenomen. ‘Verschillende marktpartijen stonden open voor ons hoge ambitieniveau om 50% CO2 te besparen. Heijmans (in samenwerking met Martens en Van Oord) kwam met het idee elektrisch te peilen, een innovatie die nóg een stapje verder gaat.’ Na de voorlopige gunning liet Martens en Van Oord het schip de Gelderland bouwen, deze ging begin september 2021 in bedrijf.
De Gelderland peilt – naast verschillende havens, invaarten en het Maas-Waalkanaal – de vaargeul van de Boven-Rijn en de Waal. Per vaarbeweging peilt de Gelderland de waterbodem over een breedte van 35 tot 40 m. ‘Het peilen gebeurt continu omdat beide rivieren drukbevaren zijn en de beroepsvaart moet kunnen rekenen op voldoende diepte in de vaargeul.’
Virtuele kopie van vaarwegen
Heijmans verrijkt de data die de peilboot vergaard met data uit de dieptemeters van de passerende beroepsvaart en brengt deze samen in de ‘Digital Twin’: een exacte virtuele kopie van de vaargeul van de Boven-Rijn en Waal. Koster licht de meerwaarde ervan toe: ‘Als uit deze data blijkt er op plaatsen in de vaargeul voldoende diepte is, hoeft er niet gebaggerd te worden. Ook dat scheelt CO2.’ Heijmans ontvangt de gegevens van de beroepsvaart via het bedrijf CoVadem, zij verzamelen doorlopend data vanuit dieptemeters van voorbijvarende binnenvaartschepen.
Duurzaam én veilig varen
De Gelderland is uniek in zijn soort; het is de eerste hybride peilboot en speciaal ontworpen om de bodem van de Boven-Rijn en Waal in kaart te brengen. Aan boord bevindt zich een T50 Dual Head Multibeam-systeem (sonar). Het sonarsysteem is in de onderkant van het schip ingebouwd zodat de romp minder weerstand ondervindt en het energieverbruik lager is. Daarnaast staan er diverse accu’s aan boord, omdat het peilen elektrisch gebeurt. Het varen van en naar de havens – in Tiel en Nijmegen – gaat op diesel. Het schip is verder uitgerust met marifoon en een rivierradar zodat de Gelderland ook in mist veilig de haven kan bereiken.
Leren van en met elkaar
Koster is trots én blij met deze peilboot die specifiek gebouwd is voor de Boven-Rijn en Waal. ‘Doordat de sonarapparatuur met meerdere stralen werkt, verwachten we nóg betere resultaten. Beide rivieren zijn grillig, drukbevaren en hebben een sterke stroming. Daardoor zanden met name de zogenoemde hotspots (locaties met meer risico op aanzanding) sneller aan en dat kan gevaar opleveren voor de beroepsvaart. Door dit continu in kaart te brengen, kan er snel actie ondernomen worden door te baggeren op de plaatsen waar de vaardiepte in gevaar komt.’
Koster is ook blij met de leerruimte; hierin werkt Rijkswaterstaat, samen met de marktpartijen, aan het bedenken en uitvoeren van pilots. ‘Daar leren we allemaal van.’ Hij doelt dan op de besparing op CO2 én op de uitkomsten in de Digital Twin. ‘Het was een lang en intensief traject, maar het heeft iets héél moois opgeleverd!’
Meer weten?
Wil je meer weten de hybride peilboot? Lees dan het artikel over de Gelderland op de website van Martens en Van Oord.