Invloeden op waterkwaliteit

Maatregelen tegen hoogwater

Om ons land te beschermen tegen hoogwater nemen we maatregelen. Zo bouwen we dijken en dammen, polderen land in en verbreden vaargeulen. Deze maatregelen hebben invloed op de waterkwaliteit van de wateren die in beheer zijn van Rijkswaterstaat.

Door de maatregelen is de natuurlijke stroming en de afzetting van zand en slib namelijk op veel plekken veranderd. Ook verdwenen geleidelijke overgangen van land naar water en van zoet- naar zoutwater. Hierdoor kunnen vissen niet meer langs sommige routes zwemmen. Ook hebben veel planten en dieren geen geschikte leefomgeving meer.

Vervuiling door afvalwater

Naast de maatregelen die we nemen om ons land te beschermen tegen hoogwater, heeft het lozen van afvalwater ook invloed op de kwaliteit van onze wateren. Sinds de jaren 70 werken we hard om de vervuiling van het water tegen te gaan. Zo maken we internationale afspraken en leggen we in vergunningen van bedrijven strengere normen vast om de vervuiling van ons water terug te dringen.

Toch blijft het een uitdaging om ons water schoon en gezond te houden. Er worden namelijk steeds nieuwe stoffen uitgevonden. Deze stoffen kunnen samen met medicijnresten, mest- en gewasbeschermingsmiddelen in het afvalwater belanden en vervolgens in onze wateren terechtkomen. Deze stoffen zijn mogelijk een gevaar voor de volksgezondheid en het milieu. Drinkwaterbedrijven gebruiken namelijk ook oppervlaktewater om drinkwater te winnen.

Effect steeds drukkere scheepvaart

De manier waarop we ons water gebruiken heeft invloed op de waterkwaliteit. Beroepsvaart, recreatievaart en visserij zorgen bijvoorbeeld voor overbevissing en storen vogels tijdens het rusten.

We zochten naar manieren om het groeiende scheepsvaartverkeer op onze drukke vaarwegen aan te kunnen. We maakten bijvoorbeeld onze rivieren recht. Door het rechtmaken zijn echter de natuurlijke stroming en afzetting van zand en slib in rivieren verdwenen.

Door al deze maatregelen nam de afwisseling tussen leefgebieden sterk af, waardoor sommige plant- en diersoorten zijn verdwenen. Ook werden hierdoor ecosystemen gevoeliger voor bijvoorbeeld blauwalg, zuurstofloosheid en de groei van planten die niet in een gebied thuishoren.

Gevolgen van klimaatverandering

De waterkwaliteit staat onder druk door klimaatverandering. Het weer wordt extremer: we hebben periodes met veel regen, maar ook periodes met extreme droogte. Onze rivieren zijn afhankelijk van regen- en smeltwater.

Als het lang droog is, kan er te weinig water in de rivieren stromen. In 2018 zorgde droogte voor verzilting van kustgebieden. Er was niet genoeg zoetwater om het zoute water naar de zee terug te dringen.

Een overvloed aan zout in onze wateren is niet alleen slecht voor de natuur, maar ook een bedreiging voor ons drinkwater en de landbouw. Naast verzilting zorgt droogte voor onder meer blauwalgen, botulisme (verlammende ziekte voor vogels en vissen) en vissterfte.

De toekomst van waterkwaliteit

Ondanks de moeilijkheden die we tegenkomen hebben we vertrouwen in de toekomst van de kwaliteit van ons water. We werken met heel veel partijen hard aan het herstel van de natuurlijke stroming en leefgebieden in onze wateren. Ook monitoren we ons water permanent op stoffen die schadelijk zijn voor de volksgezondheid en het milieu.

Daarnaast handhaven we het verbod voor schepen om afval(water) te lozen. Zo zorgen we voor schoon water dat gebruikt kan worden door landbouw, visserij, industrie en drinkwaterbedrijven. En dat geschikt is voor natuur en recreatie.