De impact van storm Eunice op de waterstanden

Deon Slagter, een van de voorzitters van de Landelijke Coördinatiecommissie Overstromingsdreiging (LCO) vertelt daar meer over.

Deon Slagter, bij storm Corrie gingen er meer keringen dicht dan vandaag. Hoe komt dat?

‘De waterstanden op de Noordzee vallen ondanks het springtij relatief mee. Dat komt doordat de wind uit het zuidwesten komt en het water dus niet vol de Noordzee in blaast. In tegenstelling tot de storm Corrie, die uit het noordwesten kwam, gaat het water dus niet de trechter van de Noordzee in, maar wordt vooral schuin langs de kust geblazen.’

Wat is de impact van Eunice vandaag?

‘In het noorden bij de Wadden, Delfzijl en Harlingen en bij het oostelijk IJsselmeergebied worden de hoogste waterstanden verwacht. De waterstand bij Delfzijl komt 2 m hoger dan normaal (3.70 m in plaats van 1.70 m boven NAP). Dit komt ongeveer 1 keer in de 5 jaar voor. Maar ook deze waterstanden kunnen onze dijken en keringen prima hebben. Die zijn namelijk ontworpen voor hoogwater dat 1 keer per 1000 jaar voorkomt. Ze kunnen dus nog veel hogere waterstanden aan.’

Wat zijn de effecten?

‘De kans is groot dat buitendijkse gebieden onder water lopen. Ook komen sommige veerdammen en havengebieden, zoals bij Schiermonnikoog en Nes, waarschijnlijk onder water te staan. Daarnaast ontstaat er vermoedelijk duinafslag door de combinatie van hoogwater en flinke golven.’

Wat doet de Landelijke Coördinatiecommissie Overstromingsdreiging (LCO) precies?

‘De Landelijke Coördinatiecommissie Overstromingsdreiging speelt een cruciale rol bij het vroegtijdig waarschuwen van waterbeheerders bij verhoogde waterstanden. De specialisten van de LCO verzamelen en analyseren gegevens en stellen aan de hand hiervan een landelijk waterbeeld op. Op basis van dit waterbeeld adviseert de LCO waterbeheerders over mogelijke maatregelen om de bedreigde gebieden te beschermen en schade te voorkomen of beperken.’

‘Vanuit het LCO geven we niet alleen advies binnen Rijkswaterstaat, maar ook aan waterschappen. Rijkswaterstaat gaat over grotere kunstwerken als stormvloedkeringen. De waterschappen beheren de kleinere constructies die misschien dicht moeten. Op basis van onze informatie kan bepaald worden of buitendijkse gebieden (gebieden die geen bescherming hebben van dijken, red.) onderlopen. Het kan zijn dat de grondeigenaren en andere gebruikers daar maatregelen moeten nemen tegen het komende hoogwater, bijvoorbeeld het weghalen van vee door boeren.'

Waarom gaan sommige waterkeringen wel en andere niet dicht?

‘Dat heeft te maken met de waterstanden. Vanuit het Water Managementcentrum Nederland (WMCN) houden we de waterstanden 24/7 nauwlettend in de gaten. Het WMCN, waarbinnen Rijkswaterstaat, het KNMI en de Waterschappen samenwerken, zorgt voor een actueel waterbeeld en waterstandsverwachtingen. Die laten zien hoe hoog het water komt en welke maatregelen daarbij passen.

Bij een vooraf bepaalde hoogte van het water sluiten de keringen om het achterliggende land te beschermen. Elke stormvloedkering heeft een eigen sluitpeil. Bij storm Eunice lijkt het water niet hoog genoeg te komen om de Oosterscheldekering en de Maeslantkering te sluiten. Het water bij de Hollandse IJsselkering, de Haringvlietsluizen en de Ramspolkering komt waarschijnlijk wel hoog genoeg om ze te sluiten.’

Wie beslist of een kering dichtgaat?

‘We hebben protocollen waarin staat bij welke waterstand een kering dichtgaat. Dit noemen we het sluitpeil. Het sluitpeil is vooraf zorgvuldig bepaald, waarbij alle belangen, zoals waterveiligheid, natuur en scheepvaart, goed zijn afgewogen. Bij de meeste keringen sluiten we op een verwachte waterstand. Dat betekent dat de voorspellingen die het WMCN maakt extra belangrijk zijn.’

Hij beleef jij zo’n dag?

‘Dit zijn natuurlijk de dagen waar we het voor doen. Jarenlang werken we toe naar een hoogwater. Dat doen we door het bouwen, inspecteren, monitoren en beoordelen van de dijken en de keringen. Daarnaast oefenen we dit soort omstandigheden ook regelmatig. Op zo’n dag als vandaag zie je dat allemaal samenkomen. Dat is natuurlijk erg mooi. Ook de komende nacht houden we alles goed in de gaten en monitoren we zowel de waterstanden als de keringen om Nederland te beschermen tegen hoogwater.’

Wat is de impact voor de scheepvaart?

Voorzitter Landelijk Advies- en Coördinatieteam Scheepvaart Pierre Hovenga: ‘Net als de weggebruikers ondervinden ook de vaarweggebruikers hinder van de storm. Door de hogere waterstanden en extreme wind worden sommige objecten, zoals bruggen en sluizen niet bediend en zijn sommige vaarwegen gestremd. De schippers zijn zelf verantwoordelijk voor een goede reisvoorbereiding. Als ze zien dat de weersomstandigheden ongunstig zijn, passen ze hun reis daarop aan. Via scheepvaartberichten voorzien we vaarweggebruikers van een actueel beeld van de vaarwegen. Zo blijven ze goed op de hoogte van de actuele stand van zaken.’