Factsheet: Werkgeversaanpak
Feitelijk is een werkgeversaanpak een vorm van indirecte mobiliteitsbeïnvloeding: werkgevers worden actief ondersteund in het optimaliseren en verduurzamen van hun mobiliteitsbeleid. Achterliggende gedachte is dat aldus een belangrijke doelgroep in het mobiliteitsbeleid, woon-werkverkeer, via een logische afzender kan worden verleid tot duurzamer reisgedrag.
Mogelijke voordelen voor de deelnemende werkgevers zijn daarbij een beter bereikbare organisatie, minder ziekteverzuim, meer productiviteit, goed werkgeverschap en een kleinere CO2-voetafdruk.
Daar bovenop bevordert de werkgeversaanpak de samenwerking tussen bedrijven onderling en met de overheid. De werkgeversaanpak is geen op zichzelf staande ‘maatregel’ maar veel meer een programmatische aanpak die rust op 3 pijlers:
- Werving van werkgevers: via onder meer netwerkbijeenkomsten, een eigen website/sociale media en de inzet van zogeheten mobiliteitsmakelaars worden werkgevers benaderd om zich aan te sluiten bij een (vaak regionaal georganiseerde) werkgeversaanpak. Met het oog op het benodigde commitment worden deelnemende bedrijven daarbij doorgaans verzocht een intentieverklaring te ondertekenen.
- Ondersteunen bij het veranderen van het mobiliteitsbeleid en mobiliteitsgedrag. Als tweede stap worden werkgevers door de werkgeversaanpak praktisch ondersteund in het (duurzaam) veranderen van hun mobiliteitsbeleid en geholpen om hun werknemers te verleiden tot duurzamer reisgedrag. De basis is doorgaans een zogeheten mobiliteitsscan die met postcodedata en enquêtes inzicht biedt in het huidige reisgedrag van werknemers en vooral ook een advies voor meer duurzame reisalternatieven. Om werknemers daadwerkelijk te verleiden tot ander reisgedrag bieden verschillende platforms verschillende maatregelen, uiteenlopend van apps tot fietsstimuleringsprojecten.
- De derde pijler is het actief delen van (leer)ervaringen tussen de verschillende deelnemers. De werkgeversaanpak voorziet hiervoor onder meer in het organiseren van netwerkbijeenkomsten
Inmiddels zijn circa 1 op de 8 organisaties aangesloten bij een regionaal netwerk [6]:
- Hoe hoger het aantal medewerkers binnen een organisatie, hoe groter de kans dat de organisatie is aangesloten bij een regionaal netwerk.
- Organisaties in matig en stedelijke gebieden zijn vaker aangesloten bij een regionaal netwerk dan organisaties in niet-stedelijke gebieden.
- Niet-commerciële organisaties zijn vaker aangesloten bij een regionaal netwerk dan de bouw en zakelijke sector.
- Organisaties die lid zijn, zijn significant meer bezig met duurzame mobiliteit. Zij geven hun organisaties een hoger rapportcijfer op dit thema en verwachten vaker dat hun organisatie met het thema in de toekomst aan de slag gaat.
Er wordt geadviseerd om zoveel mogelijk gebruik te maken van bestaande kanalen en aanpakken. In onderstaande tabel is een overzicht opgenomen van de huidige netwerken. Kijk op website Zo Werkt Het voor een volledig overzicht en contactgegevens van de verschillende netwerken.
Tabel overzicht huidige netwerken
| Regio Zuidwest | Zuid-Holland Bereikbaar (voorheen verkeersonderneming, Samen Bereikbaar en Bereikbaar Haaglanden en Rijnland) |
| Regio Zuid |
|
| Regio Oost |
|
| Regio Noordwest |
|
| Regio Noord |
|
Bereikbaarheidseffecten
De directe effecten van de werkgeversaanpak zijn lastig eenduidig te kwantificeren. De effecten zijn logischerwijs grotendeels afhankelijk van de aard en omvang van het ingezette maatregelenpakket. Deze kan per regio en per project verschillen. Belangrijker is evenwel dat de werkgeversaanpak doorgaans deel uitmaakt van een breder pakket van mobiliteitsmanagementmaatregelen waardoor het directe effect van de werkgeversaanpak lastig is te isoleren.
Op basis van de evaluaties die onder meer in het kader van het programma Beter Benutten zijn uitgevoerd, wordt gesteld dat werkgeversaanpakken in diverse regio’s gemiddeld zo’n 1.800 spitsmijdingen per dag opleveren met een gemiddelde van 0,04 spitsmijdingen per deelnemende werknemer per dag.
Tabel effecten werkgeversaanpak
| Gemiddelde Omvang | Bandbreedte | |
| Betrokken werkgevers | 100 | 15-300 |
| Betrokken werknemers | 42.000 | 6.500-71.000 |
| Spitsmijdingen per dag | 1800 | 147-3.300 |
| Spitsmijdingen per werknemer per dag | 0,04 | 0,02-0,05 |
| Spitsmijdingen per werkgever per dag | 18 | 10-56 |
Indicatie aantal vervangen spitsritten met auto In het kader van het programma Beter Benutten is een aantal spitsritten per auto vervangen door ander(s) vervoer:
- Fiets of de e-bike (56%)
- Openbaar vervoer (14%)
- Tijdmijden (12%)
- Thuiswerken (17%)
Als gevolg van het gedwongen thuiswerken tijdens de coronacrisis is de verwachting dat het aandeel thuiswerken stijgt naar 40 - 50%[7].
Effecten lange termijn
Ook de effecten op lange termijn zijn afhankelijk van het type maatregelen waarop wordt ingezet. Als wordt ingezet op structurele wijzigingen in het beleid van organisaties, is het effect duurzamer dan wanneer wordt ingezet op deelname aan tijdelijke campagnes en stimuleringsprojecten. Met uitzondering van fietsstimuleringsprojecten, die vaak ook structureel effect bereiken, zie ook de Factsheet: Fietsstimulering. Bij spitsmijdingen door forensen in Maastricht waarvan de werkgever meedoet aan de werkgeversaanpak van Maastricht Bereikbaar lijkt het effect van de werkgeversaanpak in deze regio 1 tot 3 jaar na dato op niveau te blijven.
Duurzaamheidseffecten
Onderzoek wijst uit dat spitsmijdingen die aan de inzet van de werkgeversaanpak kunnen worden toegerekend een gemiddelde ritlengte hebben van 18 km. Gecombineerd met de gekozen alternatieven voor het reizen met een auto in de spits (andere tijd, ander vervoermiddel, niet reizen) worden doorgaans de onderstaande duurzaamheidseffecten per spitsmijding als grove vuistregel gehanteerd*:
Tabel Emissiereducatie (besparing in kg/spitsmijding)
| CO2 | NOx | PM10 |
| 3,2 | 0,0037 | 0,00041 |
* Deze cijfers zijn gebaseerd op oude cijfers en kentallen. Mogelijk zijn de getallen verouderd, toch geeft deze berekening wel een beeld van de potentiële emissiereductie.
Variabelen die van invloed zijn op effecten
Werkgevers betrekken bij het oplossen van bereikbaarheidsproblemen is het meest succesvol als er een groot urgentiegevoel is. Dat kan zijn door wegwerkzaamheden, maar ook duurzaamheid of gezondheid van de werknemers kunnen drijfveren zijn voor werkgevers. De meest effectieve maatregelen voor het behalen van spitsmijdingen, zeker op lange termijn, zijn maatregelen die werkgevers nemen om hun mobiliteitsbeleid te veranderen. Voor andere doelen kan dit anders zijn. Binnen deze categorie is de top 3 van meest effectieve maatregelen: 1. de reiskostenvergoedingen aanpassen 2. het parkeeraanbod reduceren/parkeertarieven verhogen 3. het mogelijk maken om flexibel te werken qua tijd en plaats
Werkgevers inzetten als intermediair voor stimuleringsmaatregelen vanuit de overheid, bijvoorbeeld via werkgevers deelnemers werven voor een fietsstimuleringsprogramma, heeft op lange termijn een kleiner effect. Maar op korte termijn heeft dit type inzet van de werkgevers sneller effect. Dit kan dus belangrijk zijn bij tijdelijke knelpunten vanwege grootschalige wegwerkzaamheden. Belangrijk daarbij is dat werkgevers maximaal ontzorgd worden bij het inzetten van bijvoorbeeld fietsstimuleringsmaatregelen.
Een belangrijke succesfactor bij een werkgeversaanpak is timing. Zowel werkgevers als werknemers zijn ontvankelijker voor anders reizen na een verhuizing naar een nieuwe locatie of bij grootschalige wegwerkzaamheden. Dit zijn momenten waarop mensen hun reisgedrag heroverwegen en deze bieden dus extra kansen voor het effectief inzetten van een werkgeversaanpak.
Een ander aspect is de doorlooptijd van een werkgeversaanpak. Uit ervaringen met werkgeversaanpakken blijkt dat structurele aanpassingen in het beleid van werkgevers gemiddeld pas na 2 à 3 jaar bereikt worden. Het werven van werknemers voor stimuleringsprojecten vormt daarentegen juist vaak een ‘quick win’.
Kosten
De kosten van een werkgeversaanpak variëren sterk per geval. De werkgeversaanpakken in het kader van Beter Benutten 2019 kostten globaal gezien tussen de €2 tot €7 miljoen (voor een periode van zo’n 3 jaar). Wanneer wordt uitgegaan van 1.800 spitsmijdingen per dag gedurende een periode van 3 jaar, is de kosteneffectiviteit zo’n €6 per spitsmijding.
Projecten kunnen inmiddels bestaande werkgeversnetwerken gebruiken voor de realisatie van maatregelen. Hierdoor zijn de kosten voor het project zelf over het algemeen lager.
Variabelen die van invloed zijn op de kosten:
- het aantal jaren dat de werkgeversaanpak wordt ingezet
- de mate waarin werkgevers ontzorgd worden
- wat er van werkgevers verwacht wordt in termen van inzet van tijd en geld
- type maatregelen dat wordt ingezet in de werkgeversaanpak
- de intensiteit van de contacten met de werkgevers
- de mate waarin voortgebouwd kan worden op een bestaande, succesvolle werkgeversaanpak in een regio
Vuistregels
- effect bereikbaarheid: 147-3.000 spitsmijdingen per dag
- effect duurzaamheid: reductie van 3,2 kg CO₂ per spitsmijding
- kosten: ongeveer 6 euro per spitsmijding
Geraadpleegde bronnen
Meer informatie
Vragen of opmerkingen over de Toolbox Slim Reizen?
Heeft u vragen of opmerkingen over de Toolbox Slim Reizen? Neem dan contact met ons op via het contactformulier.