Vaarwegenoverzicht

Nieuwe Waterweg

Noorderpier bij Hoek van Holland

De Nieuwe Waterweg ligt in Zuid-Holland en loopt van Hoek van Holland tot aan de Maeslantkering.

Kenmerken Nieuwe Waterweg

Lengte: circa 7 km
Breedte: 480 tot 675 m
Diepte: -16,20 tot -14,50 NAP

Actuele waterstanden Actuele scheepvaartberichten Bedieningstijden bruggen en sluizen

Projecten op de Nieuwe Waterweg

Scheur: herstel leefgebied landtong Rozenburg en Maassluis

We leggen bij Maassluis en de landtong Rozenburg langsdammen aan en hogen de oeverzone op. Zo ontstaat een gevarieerder leefgebied voor dieren en planten.

Scheur: herstel leefgebied Gors van de Lickebaert

Het leefgebied Gors van de Lickebaert voldoet niet aan de norm. Door natuurlijke oevers aan te leggen ontstaat een beter leefgebied voor planten en dieren.

De Maeslantkering

In Hoek van Holland ligt het sluitstuk van de Deltawerken: de Maeslantkering. Bij een dreigende overstroming vanuit zee sluiten 2 grote witte deuren de Nieuwe Waterweg af.

Feiten over de Nieuwe Waterweg

Vanwege de diepgang van de huidige Aframax en Nieuw Panamaxtankers, moet de vaargeul constant worden uitgebaggerd om bevaarbaar te blijven.
Benieuwd naar meer speciale verhalen over de Nieuwe Waterweg? Luister dan naar onze podcastaflevering over de Nieuwe Waterweg.

De Nieuwe Waterweg

Het is dankzij de Nieuwe Waterweg dat Rotterdam kon uitgroeien tot een wereldhaven. En dit stukje waterweg herbergt meer dan alleen water.

00:00:01 Henk van der Lucht: Zonder de Nieuwe Waterweg zou Rotterdam nooit geworden zijn wat het nu is. Ik denk dat daar niemand enige discussie over kan voeren. Dat is gewoon zo. 00:00:19 Botte Jellema: Welkom bij de podcast van Rijkswaterstaat. Mijn naam is Botte Jellema. De Nieuwe Waterweg is zo nieuw niet meer. Het kanaal bestaat 150 jaar. Het is de verbinding van Rotterdam met de zee en het ligt onder Hoek van Holland, waarvan de geschiedenis heel nauw is verbonden met de Nieuwe Waterweg. In maart 2022 is het 150 jaar geleden dat het eerste schip erdoorheen voer. Deze aflevering gaat over hoe er eind negentiende eeuw in een paar jaar tijd twee boerderijen en een molen veranderden in een plaats van internationaal belang, en de aanleg van dit ene kanaal ervoor heeft gezorgd dat Rotterdam kon uitgroeien tot de wereldhaven die het nu is. 00:01:04 Henk van der Lucht: Ik ben Henk van der Lucht. Ik ben geboren, opgegroeid en nog steeds woonachtig in Hoek van Holland. 00:01:10 Botte Jellema: Henk is Hoekenees en voorzitter van het historisch genootschap Hoek van Holland. Hij is gepensioneerd stuurman en loods. Zijn hele leven is verweven met de Nieuwe Waterweg. We hebben afgesproken in het Publiekcentrum van de Maeslantkering, dat is het beginpunt van de nieuwe Waterweg. 00:01:26 Botte Jellema: Dit is bekend terrein. 00:01:28 Henk van der Lucht: Ja, ik weet het. Goed bekend terrein voor mij. Ik heb er jarenlang op gevaren als loods. Hoewel ik inmiddels alweer een aantal jaren met pensioen ben. 00:01:37 Botte Jellema: Een loods adviseert kapiteins bij het varen. Het zijn specialisten die aan boord komen als een schip door vaarwater komt waar zij bekend mee zijn. Ze kennen de plaatselijke zandbanken, vaargeulen en de stromingen. Henk werd bijvoorbeeld met een loodsboot naar een binnenkomend schip gevaren, en moest dan op volle zee overstappen. Dat was zeker met harde wind en hoge golven, best spannend. Ik vraag Henk hoe avontuurlijk het is om loods te zijn op een recht stuk breed water, zoals de Nieuwe Waterweg. Maar de Nieuwe Waterweg heeft wel degelijk zo zijn geheimen en eigenaardigheden, bijvoorbeeld door de schipbreuk van een Panamees schip in de jaren '50. 00:02:18 Henk van der Lucht: De Faustus was een schip dat hier aankwam in 1952. Dat schip moest naar Rotterdam en die lozing was gestaakt door het slechte weer. De kapitein heeft besloten om toch zelf naar binnen te komen. 00:02:35 Botte Jellema: Mag dat? 00:02:36 Henk van der Lucht: Nu niet meer. Toen kennelijk wel. Dus dat heeft hij ook gedaan, maar er stond vloed in zee. Dat betekent dat de stroom naar het Noorden zet, dus hij kwam naar het Noorden, de Noorderpier aan de grond op het strand te zitten. Het was een schip, een Panamees - uit mijn hoofd - die was geladen met kolen. De reddingsboot heeft alle mensen eraf weten te krijgen. Daar is zelfs een stukje film van, want er is een film over dat de Polygoon is mee geweest. 00:03:05 Voice-over: De Panamees maakte zware slagzeil. De deskundigen waren van mening dat het zwaar geladen schip, dat steeds meer water binnen kreeg, wel spoedig zou zinken. Kapitein Paleo Crasas wierp een laatste blik op het schip waarover hij het commando had gevoerd en dat nu aan de elementen was prijsgegeven. 00:03:23 Henk van der Lucht: Dus dat hele schip lag daar onbemand. Er was ook slecht weer, en die is gaan bewegen. Het laatste wat ze ervan zagen voordat het donker werd, zat die met zijn boeg al tegen de pieren, en die is door de pier heengegaan. 00:03:37 Botte Jellema: Door de pier gegaan? 00:03:38 Henk van der Lucht: Ja, en die heeft nog een beetje gedreven, want hij was hartstikke lek, En toen is die gezonken. 00:03:45 Botte Jellema: In de Waterweg? 00:03:46 Henk van der Lucht: Nou ja, eigenlijk net buiten, want hij was door de stroom een beetje daar net... Niemand wist waar die lag, want er was nog geen radar en alles. 00:04:00 Botte Jellema: Hij was misschien al weg. 00:04:02 Henk van der Lucht: Het viel wel op dat het lichtje op de torentje aan het eind van de pier, dat die was uitgegaan. Hij was door de kabel heengegaan. Uiteindelijk een hoop gedoe voor de Nieuw Amsterdam van Holland-Amerika Lijn, die was op de thuisreis, en die kon niet naar binnen. 00:04:20 Botte Jellema: Want je weet niet of je het terrein vaart. 00:04:22 Henk van der Lucht: Ja, precies, dus die is naar Amsterdam gegaan. 00:04:23 Voice-over: De schipbreuk van de Faustus betekende voor Rotterdam een ernstige schadepost. Gelukkig echter niet zo zwaar als de eerste berichten deden vermoeden, want tussen de Faustus en het Noorderhoofd door kan het merendeel der schepen in de Maasstad nu weer bereiken. Het wrak zal niettemin zo snel mogelijk worden opgeruimd. 00:04:42 Henk van der Lucht: Op een gegeven moment hebben ze hem weten te lokaliseren. In huidige omstandigheden was het niet zo'n groot schip, maar zelfs met het huidige bergingsmaterieel hadden ze hem ook niet kunnen lichten. Dus wat hebben ze gedaan? Ze hebben ernaast een grote put gezogen met een zandzuiger, en daar is die ingegleden, en daar ligt die nog steeds. 00:05:02 Botte Jellema: Echt? 00:05:02 Henk van der Lucht: Ja, maar de eerste jaren dat ik hier loods was, toen had je nog schepen met eigenlijk alleen een magnetische kompas. Tegenwoordig heeft alles hier een kompas, maar zo'n koster had je dan wel eens. Dan moet je ze altijd in de gaten houden, want als je over dat schip heenvoer, dat heel diep in de bodem lag, dan liep het kompas eruit. 00:05:25 Botte Jellema: Want dat was een verstoort magnetisch veld. 00:05:28 Henk van der Lucht: Ja, precies. Wel heel bijzonder was dat altijd. 00:05:39 Botte Jellema: De geschiedenis van de Nieuwe Waterweg en Hoek van Holland, begint eigenlijk bij de Sint-Elisabethsvloed in de vijftiende eeuw. Dat is het onderwerp van twee afleveringen geleden van deze podcast. Henk legt het uit. 00:05:52 Henk van der Lucht: Voor de Sint-Elisabethsvloed, stroomde toen het meeste boven water. Dat is het water waardoor de Maas en de Rijn in Nederland komt. Nagenoeg stroomde alles door die Maasmond naar de zee. En bij die Sint-Elisabethsvloed is de Biesbosch ontstaan, maar er zijn ook grote openingen gekomen met het Hollands Diep. Een hoop water ging daardoorheen. Hier ging die minder snel stromen, waardoor alle slibdeeltjes in het water eerder de kans kregen om zich neer te zetten. 00:06:22 Botte Jellema: En zo gebeurde het dat Rotterdam langzaam maar zeker wat moeilijker bereikbaarder werd voor de schepen. 00:06:28 Henk van der Lucht: Ja, zo een beetje ruwweg van 1740 ongeveer, konden toen de schepen nog door dat overgebleven zeegat, Het Brielse Zeegat. En daarna moesten ze om gaan varen. 00:06:40 Botte Jellema: Ik heb tekeningen gezien dat ze soms zelfs helemaal via de Oosterschelde voeren om naar Rotterdam te komen. 00:06:48 Henk van der Lucht: Ja. 00:06:49 Botte Jellema: Dit lijkt mij om. 00:06:50 Henk van der Lucht: Nou, het is ook nogal om. In eerste instantie was het dus Haringvliet Hollands die dotse keel, oude Maas. En dat zeggen we nu wel zo makkelijk, maar je moet niet vergeten dat je toen alleen nog zeilschepen had, en die waren afhankelijk van de wind. 00:07:06 Botte Jellema: Even de hoek om, dat is een gedoe. 00:07:06 Henk van der Lucht: Ja, en zo'n reisje kon weken duren. Toen de mond van het Haringvliet ook begon te verzanden, moesten ze verder het Zuid in, dus over de Grevelingen. En ook nogal over de Oosterschelde. Er is een periode geweest dat ze in Brouwershaven aan de Grevelingen, dat daar gelichterd werd. Dat betekent dat er lading uit het schip werd gehaald of anders om erin, om de diepgang binnen te maken. En uit die tijd, deert ook wel de uitdrukking van dat Brouwershaven ligt halverwege Rotterdam en Batavia. 00:07:38 Botte Jellema: Je was net zolang bezig om vanuit Rotterdam tot Brouwershaven te komen. 00:07:43 Henk van der Lucht: Bewijze van. 00:07:43 Botte Jellema: Er moest dus iets gebeuren, anders zou Rotterdam onbereikbaar worden voor grote schepen. In 1731 maakte waterbouwkundige Nicolaas Cruquius als eerste een plan voor het doorgraven van de duinen. 00:07:56 Henk van der Lucht: Maar men vond dat te duur en men dacht dat het ook niet-uitvoerbaar was. 00:08:02 Botte Jellema: Cruquius had dus eigenlijk al de route aangegeven van wat uiteindelijk ongeveer de Nieuwe Waterweg is geworden? 00:08:07 Henk van der Lucht: Ja. 00:08:07 Botte Jellema: Wauw! 00:08:07 Henk van der Lucht: Het is dezelfde Cruquius die destijds heeft voorgesteld om op de Haarlemmermeer op de droogte een aantal windmolens neer te zetten. Dat is tijdens zijn leven niet gedaan, en later hebben ze met een stoomgemalen gedaan. Die Cruquius staat daar nog steeds bij. 00:08:22 Botte Jellema: Zeker. 00:08:22 Henk van der Lucht: Die hebben ze naar hem vernoemd. 00:08:22 Botte Jellema: Het Cruquius Gemaal. 00:08:23 Henk van der Lucht: Precies. 00:08:24 Botte Jellema: Een bekende naam. 00:08:26 Botte Jellema: Te duur, maar de stoommachine werd uitgevonden en de schepen werden nog groter. Een tijd gebruikte Rotterdam een kanaal door Voorne-Putten, maar ook dat werd te klein. In 1863 of 1864, maakte ingenieur Pieter Caland een nieuw plan in opdracht van de Raad voor de Waterstaat, een voorganger van Rijkswaterstaat. Caland was nog maar halverwege de 30 toen hij zijn ontwerp voor de Nieuwe Waterweg presenteerde. 00:08:52 Henk van der Lucht: Hij wist toch die andere leden van de Raad voor de Waterstaat - zij waren allemaal een stuk ouder - te overtuigen dat het verstandig was om een kanaal door die Hoek van Holland te graven. Dus in feite, hetzelfde als wat Cruquius had voorgesteld. Het idee was dat er een betrekkelijke, smalle kanaal zou komen. En toen die open was, had je een soort - ik zou bijna zeggen - singel met een bodembreedte van tien meter met twee meter onder laag water. En dan moest de stroom... 00:09:27 Botte Jellema: Twee meter? 00:09:28 Henk van der Lucht: Twee meter onder laag water. Toen moest de stroom, dus de binnenkomende... 00:09:32 Botte Jellema: Het Maaswater. 00:09:33 Henk van der Lucht: Die moest het uitschuren. 00:09:35 Botte Jellema: Juist. 00:09:36 Henk van der Lucht: Dat was het idee. 00:09:37 Botte Jellema: Zodat je niet hoefde te baggeren? 00:09:39 Henk van der Lucht: Of althans zo weinig mogelijk. Ze proberen het zo goedkoop mogelijk uit te voeren, echt op zijn Nederlands, natuurlijk. 00:09:46 Botte Jellema: Ja, dat moet je wel even bedenken als jonge ingenieur. 00:09:54 Henk van der Lucht: Ja, om dat op die manier te doen, en dat is het vooral. 00:10:00 Botte Jellema: Eb en vloed, en de stroming van de rivier zou volgens het plan van Caland ervoor moeten zorgen dat de doorsteek uitschuurt tot een bepaalde diepte en brede, en zo de Waterweg geschikt maken voor de zeeschepen die op Rotterdam varen. 00:10:14 Botte Jellema: Hoe breed was dat nou in eerste instantie? 00:10:16 Henk van der Lucht: Toen die doorgraving klaar was, was de bodembreedte tien meter. Twee meter onder laag water moest uitgeschuurd worden, en dat ging ook niet zo geweldig. In dat kanaal slibde het hier en daar ook weer aan. In 1870 was er nog een plaats, daar konden ze met laagwater droogvoets oversteken. Het advies van de Raad voor de Waterstaat is uiteindelijk in een wet gekomen. Volgens die wet is ook de breedte van het hele gebeuren... Die wet ging niet alleen over die doorgraving, maar over het verbeteren van het hele rivier, vanaf zee tot aan Krimpen. Het idee was dat die trechtervormig smaller werd. Overal was de breedte aangegeven. 00:11:04 Botte Jellema: Smaller werd richting land? 00:11:07 Henk van der Lucht: Ja, en de breedte die ze hier hadden bedoeld, die hebben ze door dat uitschuren niet gehaald. Dat lukte niet. De diepte ging wel, maar de breedte hebben ze niet gehaald. Dat hebben ze later op een andere manier met machines op breedte moeten brengen. 00:11:28 Botte Jellema: Juist. Hij is nu fors breder. Ik kan altijd heel slecht inschatten hoe groot afstanden over water zijn, maar hoe breed is die ongeveer bij de Maeslantkering? 00:11:38 Henk van der Lucht: 360. 00:11:39 Botte Jellema: 360 wordt ons ingefluisterd. Maar dat is wel flink breder dan die tien meter waar we het eerst over hadden. 00:11:47 Henk van der Lucht: Ja. 00:11:48 Botte Jellema: Negen maart 1872, voer het eerste grote schip door de Nieuwe Waterweg, het veer naar Harwich in Engeland. 00:11:58 Henk van der Lucht: Op die negende maart, hebben ze besloten om met die Harwichboot en die heette de Richard Young een poging te wagen: "Laten we maar proberen." En het ging, want hij stak - als ik het goed heb - 2,90 meter en ze hadden overal overvloed aan water. Dus hij kwam veilig op zee. Twee dagen daarna had je het eerste binnenkomende schip, en het eind van dat jaar had je... 00:12:25 Botte Jellema: Je moet je getallen goed hebben natuurlijk. Dat zou zonde zijn. 00:12:27 Henk van der Lucht: Even spieken. 530 stoom- en zeilschepen die erdoorheen waren gevaren. Dat kon toen alleen maar overdag, want die boeien waren niet verlicht. En je moet je voorstellen, het was pikdonker, want die lichtvervuiling die je nu hebt, die had je toen niet. 00:12:46 Botte Jellema: Nee, het is hier één grote zee van licht in ieder geval vanaf de overkant. 00:12:50 Henk van der Lucht: Ja, maar dat ging dus niet. En als ik dat dan zo lees, dan denk ik van: dat was toch geweldig. Want ik heb in de jaren dat ik loods was, zeker ruim de helft van de reizen in het donker gemaakt. 00:13:07 Botte Jellema: Dat was wel spannend geweest als het toen had gemoeten. 00:13:10 Henk van der Lucht: Dat ging niet. Ze konden alleen maar overdag varen. 00:13:12 Botte Jellema: Precies. Geweldig! 00:13:14 Henk van der Lucht: Niks 24, zeven. 00:13:24 Botte Jellema: Maar nu moeten we het misschien ook hebben over Hoek van Holland, want dat hangt hier helemaal mee samen. 00:13:31 Henk van der Lucht: Ja, Hoek van Holland, daar was helemaal niets. Er stonden twee boerderijen en een watermolen. Eén van die twee boerderijen en die watermolen die zijn er nog steeds. 00:13:42 Botte Jellema: Echt? 00:13:43 Henk van der Lucht: Ja, allerlei werklieden kwamen hierheen. Veel mensen uit de buurt van Sliedrecht, die met de baggermaatschappijen meekwamen, en daar kwam ook personeel van Rijkswaterstaat en dergelijke. Zo is Hoek van Holland eigenlijk ontstaan. 00:14:04 Botte Jellema: Dus arbeidershuizen en ingenieurs kwamen er de wonen? 00:14:07 Henk van der Lucht: Ja. De eerste gebouw wat neergezet werd, en dat was al in 1864, was een directiekantoor van Rijkswaterstaat. Tot aan de Tweede Wereldoorlog heeft dat er gestaan en toen is het door de Duitsers afgebroken. 00:14:22 Botte Jellema: We gaan veel te snel door de tijd. Maar goed, er is hier een enorme stuk van Atlantikwall gebouwd geweest in Hoek van Holland. 00:14:28 Henk van der Lucht: Daar heeft dat ook mee te maken. 00:14:29 Botte Jellema: Precies. 00:14:30 Henk van der Lucht: Die hele wijk waar die stond, is grotendeels afgebroken. 00:14:34 Botte Jellema: Dat was het Oude Hoek van Holland? 00:14:36 Henk van der Lucht: De Oude Hoek, noemen wij dat. 00:14:40 Botte Jellema: Wat voor plaats is dat geweest in die beginjaren in de jaren '70 van de negentiende eeuw? 00:14:44 Henk van der Lucht: Een hele kleine, zeer geïsoleerde buurtschap binnen de gemeente 's-Gravenzande, want daar hebben we het over. Bestuurlijk viel dit allemaal onder 's-Gravenzande. 00:14:54 Botte Jellema: Het is nu Rotterdam. 00:14:55 Henk van der Lucht: Het is nu Rotterdam, maar dat kwam pas in 1914. Maar 's-Gravenzande kreeg er ook een eiland bij, toen die doorgravingen. Want dat bleef gewoon gemeente 's-Gravenzande. 00:15:07 Botte Jellema: Daar is ook niks meer van over de door Europoort en Maasvlakte. 00:15:11 Henk van der Lucht: Nee. Ik zeg altijd: "Daar ligt geen zandkorrel meer op zijn plaats. Die zijn allemaal verplaatst." 00:15:18 Botte Jellema: Mooi. Maar het is dus een kleine, op zichzelf aangewezen buurtschap? Maar dan moesten er scholen komen en een paar winkeliers. 00:15:28 Henk van der Lucht: Er is op een gegeven moment een school en een aantal kerken. Ongetwijfeld een winkelier. In 1875 stond er al een hotel of een logement moet je dat noemen. 00:15:39 Botte Jellema: Voor de mensen die er tijdelijk even moesten zijn? 00:15:41 Henk van der Lucht: Ja, dat denk ik. Daar werden ook al heel gauw een rij huizen gebouwd en die staan er ook nog steeds voor loodsen. 00:15:49 Botte Jellema: Juist. 00:15:51 Henk van der Lucht: Want dat hele loodswezen dat gebeurde vanuit Hellevoetsluis. Daar was het gevestigd, maar hier gingen ook schepen door. Dan moesten toch ook huizen gebouwd worden en die stonden ook op die Oude Hoek. De rest van die hele Oude Hoek is er niet meer, die is grotendeels door de Duitsers afgebroken en later ook door het bouwen van nieuwe huizen. Die rij met die loods woningen zijn de oudste huizen van Hoek van Holland, als je natuurlijk die boerderij en die watermolen niet meetelt. 00:16:21 Botte Jellema: Die zijn er ook nog. Ik probeerde me er een voorstelling van te maken. Als we hier nu naar buiten kijken, naar de overkant, kijken we naar Europoort? 00:16:29 Henk van der Lucht: Aan de overkant dat is Europoort. Het Calandkanaal heet dat. Dat is dus naar Caland vernoemd. 00:16:38 Botte Jellema: Pernis en Botlek, het is allemaal havengebied van Rotterdam geworden, maar in die tijd was dat natuurlijk nog niet zo. Je zat hier best wel ver af van alles. 00:16:50 Henk van der Lucht: Ja, zoals ik al zei, was het erg geïsoleerd. Toen ze zijn begonnen, hebben ze een weg aangelegd. Dat heet de Rijksstraatweg naar 's-Gravenzande. Maar dat stelde ook niet zoveel voor. Dat was de enige verbinding, of met een boot. Het is hier pas aangesloten op de rest van de wereld - laat ik zo maar zeggen - toen ze de spoorlijn hebben aangelegd. En dat is in 1893. 00:17:18 Botte Jellema: Dat is best wel snel daarna, daar zit 20-30 jaar tussen. 00:17:22 Henk van der Lucht: Toen ze bezig waren met de aanleg, was er al sprake van dat er een spoorlijn moest komen. Alleen al vanwege de verbinding met Engeland. 00:17:32 Botte Jellema: Dat is nog steeds zo. 00:17:35 Henk van der Lucht: Ja, maar mensen vliegen veel. 00:17:39 Botte Jellema: Zeker, maar er liggen nog steeds grote... 00:17:43 Henk van der Lucht: Ja. 00:17:43 Botte Jellema: Harwich, volgens mij. 00:17:45 Henk van der Lucht: Harwich, dat klopt. Er zijn ook verschillende concessieaanvragen geweest. 00:17:53 Botte Jellema: Voor die spoorlijn? 00:17:54 Henk van der Lucht: Voor die spoorlijn. Maar dat werd niks. Op een gegeven moment is de staat erin gestapt en zij hebben die spoorlijn aangelegd. Die kwam onder beheer van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij, die sloot in Schiedam aan op het op het netwerk van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij. Toen die één juni 1893 in gebruik werd genomen, gingen de Harwich-boten die al jaren voeren, even in Hoek van Holland afmeren. Dan konden de mensen op de internationale treinen stappen. 1 juni 1893, werd Hoek van Holland een knoop, in ieder geval een verbinding in de internationale treinen. 00:18:34 Botte Jellema: 25 jaar daarvoor was er nog niks, en toen ineens was het een internationaal knooppunt geworden. 00:18:40 Henk van der Lucht: Ja, heel bijzonder. 00:18:42 Botte Jellema: Dat heeft alles te maken met die Waterweg natuurlijk. Wat heeft de Nieuwe Waterweg in die eerste jaren toen dat eerste schip er eenmaal doorheen was, betekent voor Rotterdam en Hoek van Holland? 00:18:58 Henk van der Lucht: Zonder de Nieuwe Waterweg zou Rotterdam nooit geworden zijn wat het nu is. Ik denk dat daar niemand enige discussie over kan voeren. Dat is gewoon zo. We hebben het er net al over gehad. Rotterdam had geen goede zeeverbinding meer, en hierdoor was het weer mogelijk. Uiteindelijk was die er voor de schepen van die tijd. Hij is door de jaren heen nog een aantal keren uitgediept. Maar in Rotterdam kreeg je gelijk ook initiatieven. De Rotterdamse Handelsvereniging werd opgericht door Lodewijk Pincoffs. Ik weet niet of die naam je iets zegt. 00:19:34 Botte Jellema: Nee. 00:19:34 Henk van der Lucht: Hij liet havens graven op de zuidoever, de eerste havens: de Koningshaven en de Spoorweghaven en de Binnenhaven. Het jaar daarvoor, in 1871 was er al een commanditaire vennootschap platenregeling opgericht, met het idee om een scheepvaartverbinding met Noord-Amerika te starten. Die hebben twee schepen besteld. Het eerste, die heette de Rotterdam, en in oktober 1872 vertrok die voor het eerst. 1873 is de Nederlandse-Amerikaanse Stoomvaart Maatschappij opgericht. 00:20:12 Botte Jellema: Die kennen we als de Holland-Amerika Lijn. 00:20:15 Henk van der Lucht: De Holland-Amerika Lijn. En die commanditaire vennootschap, die ging daarin. Dus dat is ook eigenlijk ontstaan door... 00:20:22 Botte Jellema: De Nieuwe Waterweg. 00:20:23 Henk van der Lucht: ... de Nieuwe Waterweg. 00:20:24 Botte Jellema: Puur omdat die schepen groter werden in die periode. 00:20:27 Henk van der Lucht: En die konden erin. 00:20:28 Botte Jellema: Die konden binnenkomen. 00:20:28 Henk van der Lucht: Die konden binnenkomen. 00:20:38 Botte Jellema: Er is nog één spannend verhaal waarvan ik niet weet of het waar is over de Nieuwe Waterweg. Toen het in 1940 oorlog werd, toen is geprobeerd om goudstaven van de Nederlandse Bank die in Rotterdam lagen, het land uit te krijgen. 00:20:53 Henk van der Lucht: Ja, klopt. 00:20:54 Botte Jellema: Dat mislukte, dat was op een loodsboot en die liep op een mijn. 00:20:57 Botte Jellema: Die goudstaven zijn naar de bodem gezonken. 00:20:59 Henk van der Lucht: Ja. 00:20:59 Botte Jellema: Lang verhaal kort. Ze hebben ze allemaal gevonden, op één na. 00:21:05 Henk van der Lucht: Op eentje na. Dat klopt. 00:21:06 Botte Jellema: Klopt dit? Dat is waar? 00:21:08 Henk van der Lucht: Ik heb een boek thuis, dat heet Baggergoud. 00:21:12 Botte Jellema: Baggergoud. 00:21:12 Henk van der Lucht: Zo heet dat boek Baggergoud. En de meneer die dat geschreven heeft, heb ik wel eens een lezing over gegeven. Hij had zich daar helemaal in verdiept, en volgens mij komt er ook in voor dat die ene goudstaaf nog steeds kwijt is. 00:21:24 Botte Jellema: Nog steeds? 00:21:26 Henk van der Lucht: Ja. 00:21:26 Botte Jellema: De Duitsers hebben een deel gestolen, en toen lagen er nog zes. Na de oorlog zijn er nog vijf gevonden. 00:21:33 Henk van der Lucht: Dat hebben ze gevonden. Het is zelfs zo... Hoe was dat ook alweer? Er waren een paar mensen van dat personeel op die baggermolen, één achterover gedrukt. Ik leg het maar uit zoals ik het in het boek heb gelezen. Die konden ze natuurlijk niet kwijt, want je kan niet ergens naar een juwelier: "Ik heb hier een staafgoud. Wat geef je ervoor?" Dat gaat niet. 00:21:58 Botte Jellema: Nee, dat gaat niet. 00:21:59 Henk van der Lucht: Daar zijn ze toen voorschut gegaan: "Verraders." Zo weet ik het wat. In de gevangenis gezeten. Zo'n soort verhaal is het. Maar inderdaad, dat verhaal van die Loodsboot 19 klopt. 00:22:10 Botte Jellema: Loodsboot 19 is op die mijn gelopen. 00:22:11 Henk van der Lucht: Dat was goud van de Nederlandse Bank, althans de Rotterdamse bijkantoor van de Nederlandse Bank aan de Boompjes. De bedoeling was dat Loodsboot 19 dat daar vandaan zou halen, en die zou hier in Hoek van Holland overladen op een Engelse destroyer. Die lag daar aan Het Steiger. De Duitsers hadden magnetische mijnen gegooid uit vliegtuigen en daar is die opgelopen. De Duitsers hebben dus de meeste staven opgevangen. Je zei het net zelf al. 00:22:42 Botte Jellema: Is er nog wel eens iemand met een metaaldetector erdoorheen gegaan in de afgelopen...? 00:22:46 Henk van der Lucht: Ik kan me niet voorstellen dat ze dat niet gedaan hebben. 00:22:51 Botte Jellema: Een heel goed verhaal, hè? 00:22:53 Henk van der Lucht: Ja, dat verhaal is bekend. 00:23:01 Botte Jellema: Je hoorde Henk van der Lucht, geboren en getogen in Hoek van Holland, aan de Nieuwe Waterweg die dit jaar 150 jaar bestaat. Henk is voorzitter van het Historisch Genootschap Hoek van Holland, en werkte voor zijn pensioen als loods in en rond de havens van Rotterdam. Dit was een aflevering van de podcastserie over het werk van Rijkswaterstaat. Bedankt voor het luisteren.