Naviduct Krabbersgat

Het Naviduct Krabbersgat laat het verkeer op de autoweg N307 zonder hinder kruisen met waterverkeer tussen het Markermeer en IJsselmeer. De autoweg loopt onder het water door, op een diepte van 10,8 m beneden Normaal Amsterdams Peil (NAP). Tussen de vaarwegen in ligt een sluis. Hierdoor kunnen boten van en naar het Markermeer en IJsselmeer varen.

Nieuw woord

Deze vernieuwende combinatie van een aquaduct met een schutsluis erin heeft een nieuw woord opgeleverd: naviduct. Het Naviduct Krabbersgat zorgt voor minder vertraging voor het weg- en waterverkeer en vormt een uniek onderdeel van het Nederlandse waterbeheer.

Het Markermeer wordt sinds 1975 van het IJsselmeer gescheiden door de Houtribdijk (N307). Oorspronkelijk was de dijk bedoeld voor de inpoldering van het zuidwestelijk deel van het IJsselmeer. Deze droogmakerij, de Markerwaard, is uiteindelijk nooit aangelegd. De Krabbersgatsluis vlakbij Enkhuizen is sinds 1971 een waterverbinding tussen de beide meren.

De sluis kruist ook de N307. Door meer verkeer op de weg en op het water zorgde de Krabbersgatsluis steeds vaker voor vertraging. In de jaren 90 is daarom besloten een naviduct aan te leggen. In 2003 is het Naviduct Krabbersgat geopend.

Als een ufo boven het landschap

Het naviduct is gebouwd in een speciaal daarvoor aangelegde polder in de vorm van een ruit. Een uitgebreid ontwater- en zuiveringssysteem zorgt voor een goede waterafvoer wanneer er veel neerslag valt. Het naviduct is net als de polder op staal gebouwd. Hiervoor is de bodem tot op een diepte van 11,5 m beneden NAP gebaggerd en vervangen door zand.

Het Naviduct Krabbersgat heeft 2 sluiskolken. Elke sluiskolk bestaat uit 7 onderdelen: 1 middenelement, 4 sluiselementen en 2 kopelementen. De kop- en middenelementen zijn aan elkaar verbonden, de rest is los van elkaar gebouwd.

De sluizen zijn goed waterdicht gemaakt. Dit is nodig, omdat ze niet in het land zijn gebouwd, maar vrij in de lucht. Opvallend is de bedieningscentrale, die als een ufo boven het landschap lijkt uit te steken.

Waterstandsverschil

Het waterstandsverschil (verval) tussen het IJsselmeer en het Markermeer bij het naviduct hangt vooral af van de wind. De meeste schommelingen zijn niet groot, maar wisselen elkaar snel af. De stalen sluisdeuren zijn ontworpen om te kunnen schutten (water tegenhouden) tot 1 m wisselend verval. Daarboven wordt niet meer geschut maar wel gekeerd, waarbij rekening wordt gehouden met verval tot 3,2 m.

Voor de deuren van de schutsluizen is, voor het eerst in Nederland, geen gebruik gemaakt van tropisch hout.

Feiten en cijfers

• Het woord naviduct bestaat uit de Latijnse woorden navis (schip) en ducere (geleiden). Het betekent dus ‘schepengeleider’.
• De polder waarin het naviduct is gebouwd, is 500 m lang en 160 m breed.
• De polder is gevormd door damwanden in te slaan tot in de Eemkleilaag op maar liefst 25 m beneden NAP.
• Om wateroverlast te voorkomen is de grondwaterspiegel in de polder verlaagd tot 12 m beneden NAP.
• De sluizen hebben een lengte van 125 m, een breedte van 12,5 m en een drempeldiepte van 4,5 m beneden NAP.
• Om de polder van het naviduct ligt een dijk van 6 m boven NAP.
• Bij opening hebben de sluisdeuren een bewegingstijd van 60 seconden.