Wilhelminasluis Andel
Rond 1890 werd in West-Brabant de verbinding tussen rivieren de Maas en de Waal afgesloten. Deze rivieren liggen in dit gebied dicht bij elkaar en zorgden voor veel wateroverlast. Om toch een verbinding voor de scheepvaart te houden, werd de Wilhelminasluis gebouwd. Dat gebeurde in de dijk in Andel.
Waaiersluis met groene kolk
De Wilhelminasluis is een zogenaamde waaiersluis en heeft als enige een ‘groene kolk’. Een waaiersluis is zo gebouwd, dat hij tegen de waterdruk in geopend en gesloten kan worden. Dit soort sluizen komen maar weinig voor. De Wilhelminasluis in Andel is extra bijzonder, omdat zij groene wanden heeft. Op de foto’s ziet u dat de wanden van de sluis met gras bekleed zijn. Dit noemen we een groene kolk.
Groen en toch stevig door basaltsteen
Voor en achter de sluis zit een hoogteverschil in het water. Dat verschil wordt in de sluis steeds opgevangen. Dit betekent dat er bij ieder gebruik water in of uit de sluis stroomt. Dit noemen we schutten. Toch brokkelen de oevers niet af door deze waterstroming. De dijkbekleding is namelijk van basaltsteen en daar groeit gras tussen. Een kolk die weinig gebruikt wordt, heeft geen basaltsteen nodig.
Geschiedenis Wilhelminasluis
In West-Brabant komen Zuid-Holland, Noord-Brabant en Gelderland bij elkaar. Daar ligt de Maas niet ver van de Waal. In de omgeving van het plaatsje Andel lag vroeger de Andelsche Maas als verbinding tussen deze 2 rivieren. Dit zorgde voor veel wateroverlast aan de kant van de Maas.
Ingenieur Cornelis Lely besloot rond 1890 dat de Andelsche Maas moest worden afgesloten. De Bergsche Maas werd gegraven om zo de Maas in verbinding te brengen met de zee.
De Andelsche Maas werd afgedamd bij het Gelderse Well. Daarom heet de Andelsche Maas nu de Afgedamde Maas. Ook tussen Andel en Poederoijen kwam een dijk, met daarin de Wilhelminasluis. Vanaf 1904 kon de scheepvaart via deze route varen tussen de Waal en de Maas.
Feiten en cijfers
- De Wilhelminasluis is gebouwd in 1897 en heeft de status van rijksmonument.
- Het type sluis is een waaiersluis.
- De kolk heeft een lengte van 110 m.
- Bij een verschil in waterstanden tussen de Maas en de Waal van 1.80 m of meer geldt een schutbeperking.
